Năng lực tư duy là khái niệm không quá xa lạ với mỗi chúng ta. Tuy nhiên, đặc điểm của từng loại năng lực cũng như cách đánh giá chính xác thì không phải ai cũng nắm được. Dưới đây, ba mẹ hãy cùng POMath tìm hiểu chi tiết hơn về năng lực tư duy để biết cách dạy con phát triển toàn diện nhé!
1. Năng lực tư duy là gì?
Năng lực tư duy là khả năng suy nghĩ, giải quyết các vấn đề để đem lại kết quả tốt nhất. Với những người có sức mạnh tư duy cao, họ sẽ có tính linh hoạt, khả năng quan sát và đưa ra quyết định đúng đắn.
Theo nhà tâm lý học nổi tiếng trong lĩnh vực này, việc đánh giá năng lực tư duy là việc đánh giá tư duy của 1 người thông qua sự tò mò, khám phá cũng như trí tưởng tượng và tư duy về nghệ thuật của họ.
Đối với trẻ em, năng lực tư duy hoàn toàn không được quyết định bởi điểm số, bởi điểm số chỉ là hệ quả của sự thông minh, không phải là biểu hiện của năng lực tư duy.
2. Các chỉ số đánh giá năng lực tư duy
Để đánh giá năng lực tư duy của 1 người, cần dựa vào các chỉ số sau:
- Chỉ số về sự lưu loát và khả năng tư duy, ý tưởng đem lại lợi ích.
- Chỉ số đo lường tính linh hoạt, khả năng thay đổi cách suy nghĩ, khám phá ý tưởng với nhiều kinh nghiệm trong những lĩnh vực đa dạng.
- Chỉ số về sự độc đáo – về những tư duy vượt xa cái bình thường và hoàn toàn mới mẻ.
- Chỉ số về khả năng xây dựng chi tiết, mở rộng tư duy ra các trường trí nhớ và tưởng tượng mới mẻ.
2. Các cấp độ của năng lực tư duy
Có 5 mức độ của năng lực tư duy đó là:
- Mức độ hiểu: đây là mức độ thấp nhất, được định nghĩa bởi khả năng biết và hiểu ý nghĩa của kiến thức, có thể chuyển thông tin từ dạng này sang dạng khác, tiêu biểu là từ lời nói sang hành động. Kiến thức có thể tiếp thu bao gồm: công thức, ký hiệu, dữ liệu. Người có năng lực tư duy ở cấp độ này có thể diễn giải thông tin, ước tính xu hướng trong tương lai.
- Mức độ ứng dụng: đây là cấp độ có mức độ hiểu biết tốt, có khả năng sử dụng tài liệu đã học vào tình huống cụ thể, biết cách ứng dụng quy tắc, phương pháp, định luật lý thuyết vào thực tiễn để đưa ra giải pháp và hướng khắc phục.
- Mức độ phân tích: ở cấp độ này, mức độ thông minh được thể hiện cao hơn trong việc hiểu và ứng dụng. Người có năng lực tư duy ở cấp phân tích có khả năng phân chia tài liệu thành cấu trúc, tổ chức, hiểu các nguyên tắc tổ chức liên quan.
- Mức độ tổng hợp: ở mức độ này, đánh giá mạnh vào hành vi sáng tạo, có khả năng tạo ra sự tổng thể, cấu trúc hoàn toàn mới từ những cái đã cũ.
- Mức độ đánh giá: đây là mức độ cao nhất của năng lực tư duy. Người ở mức độ này có khả năng tìm ra giá trị của các dữ liệu bên trong và bên ngoài. Họ có thể đánh giá chính xác về các tình huống, sự kiện, lý thuyết và là người đưa ra tiêu chí để đánh giá.
3. Các loại năng lực tư duy quan trọng của trẻ
Theo nhà tâm lý học Robert Sternberg: “ Nhờ đánh giá năng lực tư duy là đánh giá sự tò mò, khám phá, trí tưởng tượng và tư duy nghệ thuật. chẳng hạn, bạn đã từng khám phá, tưởng tượng hoặc tạo ra những gì? ” Nhà tâm lý học Ellis Paul Torrance cũng đã đưa ra bài kiểm tra về khả năng sáng tạo để đánh giá năng lực tư duy. Vậy đâu là những loại năng lực tư duy phổ biến?
Năng lực tư duy toán học
Năng lực tư duy toán học là khả năng tiếp cận và làm việc với các con số, là sự linh hoạt trong việc tổng hợp, phân tích cũng như đưa ra các phán đoán khoa học. Người có năng lực tư duy toán học tốt có tư duy logic, trí nhớ tốt và đạt được thành tựu lớn trong khoa học, tin học và thiên văn học.
Giai đoạn vàng giúp trẻ phát triển toán tư duy tốt nhất là độ từ 4-11 tuổi.
Xem thêm: Có nên cho trẻ học Toán tư duy trong giai đoạn “vàng” 4-11 tuổi?
Năng lực tư duy sáng tạo ngôn ngữ
Năng lực ngôn ngữ là sự nhanh nhạy, chính xác trong việc sử dụng ngôn ngữ. Người có năng lực tư duy ngôn ngữ là người nhạy cảm với những sáng tạo và ý nghĩa của từ, sở hữu kỹ năng nói, viết tốt. Đây là năng lực phù hợp phát triển mảng văn học, ngôn ngữ học, luật sư.
Điển hình cho năng lực này là các nhân vật Lincoln , TS Eliot, tác giả , Maya Angelou…
Năng lực âm nhạc
Năng lực tư duy âm nhạc là người có khả năng linh hoạt trong việc nhận thức, ghi nhớ, đánh giá và sáng tạo nhịp điệu, âm thanh. Đại diện cho năng lực này là các nhân vật tiêu biểu như: Wolfgang A. Mozart, Ella Fitzgerald…
Năng lực không gian
Người có năng lực không gian là người có năng khiếu vẽ, có khả năng biến đổi tri giác không gian và đa chiều. Những người này có khả năng tưởng tượng tốt, phù hợp với các nghề như điêu khắc, kiến trúc sư…
Năng lực biểu diễn
Năng lực tư duy biểu diễn thể hiện ở cách điều tiết cảm xúc và giao tiếp bằng hình ảnh khéo léo, linh hoạt, truyền tải được cảm xúc tới mọi người xung quanh.
Năng lực tương giao cá nhân
Năng lực tương giao cá nhân thể hiện trong việc thông thạo thuộc tính, có trí óc về sự sắp xếp, có khả năng giao tiếp cũng như giải quyết vấn đề tốt, dễ kết bạn và tham gia vào việc nhóm. Nhóm năng lực này thường đại diện cho người phù hợp với quản lý và quyền lực.
Năng lực nội tâm
Là dạng năng lực thấu hiểu cảm xúc và suy nghĩ, hành vi, linh hoạt trong việc tập trung vào công việc, nhìn nhận vấn đề sâu sắc. Nhóm năng lực này có khả năng đồng cảm, thấu hiểu người khác tốt, giao tiếp và kết thân tốt.
Năng lực thiên nhiên
Năng lực thiên nhiên đánh giá sự nhạy cảm đối với các sự vật trong thiên nhiên, về sự tò mò tìm hiểu và mức độ học hỏi nhanh nhẹn thông qua việc tương tác với thiên nhiên. Đây là nhóm người phát triển tốt trong việc nghiên cứu môi trường, sinh học.
Việc quan sát, tìm hiểu đánh giá xem con có thế mạnh ở năng lực tư duy nào sẽ giúp ba mẹ dễ dàng định hướng phát triển nghề nghiệp và sở thích cho con.
Phát triển năng lực tư duy toán học cùng POMath
Một trong những năng lực quan trọng đầu tiên mà bé cần được phát triển sớm đó là năng lực tư duy toán học. Việc làm quen với các con số, phát triển kiến thức, tư duy về con số là nền tảng vững chắc trong sự tiếp thu kiến thức đa dạng sau này của con.
Nếu ba mẹ đang quan tâm đến các khóa học phát triển toán học tư duy cho con thì các Khóa học tại POMath là nơi đáng tin cậy. Với những nghiên cứu kỹ lưỡng về phương pháp phát triển tư duy toán học cho trẻ, các khóa học tại POMath áp dụng cách học mới, đa phương tiện, tập trung vào kích thích tư duy logic cho bé. Không những thế, POMath không chỉ tập trung vào giúp trẻ phát huy kiến thức toán tư duy mà còn là cái nôi đào tạo sự phát triển tâm lý yêu toán học tự nhiên cho trẻ.
Không chỉ tập trung vào năng lực tư duy toán học, POMath còn giúp bé phát triển cả các kỹ năng mềm để bồi đắp năng lực tư duy ngôn ngữ, năng lực nội tâm… thông qua cách học theo nhóm, hoạt động ngoài trời, tham gia các buổi thuyết trình…
Phát triển năng lực tư duy toàn diện là điều vô cùng cần thiết, đặc biệt là ở giai đoạn giáo dục sớm. Ba mẹ hãy bắt đầu từ việc rèn dũa năng lực tư duy toán học cho con cùng POMath ngay hôm nay nhé!